Dansen tussen de paradoxen: impressie van PIT café Intuitie en toezicht

Op maandag 29 september was PIT te gast in het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda. De gelegenheid was weer een nieuw PIT café: dé ontmoetingsplaats voor geïnspireerde toezichthouders om ideeën en ervaringen uit te wisselen. PIT partner Saskia van Opijnen had de organisatie in handen en koos het thema: Intuïtie en toezicht. Vanaf half vier kwamen de PIT partners binnen: vertrouwde gezichten, en ook introducés en nieuwe partners die kennis willen maken met de mensen en ideeën van PIT. Nadat iedereen verzameld was rond de lange tafels was er een kort welkomstwoord waarna Monique Verdier van GHZ en Karin Doms van PIT een inleiding hielden.

Monique Verdier ging wat dieper in op de manier waarop intuïtie haar verder bracht, zowel als bestuurder als als toezichthouder. Zij omschreef intuïtie ook als ‘gestolde ervaring’: door het steeds toe te passen en te blijven evalueren wordt je steeds beter in het inzetten ervan.

Karin Doms wees erop dat bij toezichthouden naast de zg. ‘hard controls’ ook de ‘soft controls’ een vast rol moeten krijgen. Steeds blijven bevragen: ‘klopt het eigenlijk allemaal nog wel?’ Maar zij wees ook op de vragen die een begrip als intuïtie oproept: hoe herken je het verschil tussen intuïtie en ratio, en hoe kun je blijven schakelen tussen die twee? Hier komt ook het verschil tussen het functioneren van de linker- en rechterhersenhelft bij kijken. En je kunt intuïtie gemakkelijk verwarren met gevoel, en dan juist te snel oordelen op grond van eerdere persoonlijke ervaringen. Het blijft belangrijk om steeds open te blijven staan voor je eigen blinde vlekken en voor wat je zelf aan gevoelens en ervaringen meebrengt.

Daarna volgden twee rondes met levendige rondetafelgesprekken. Het gezelschap werd gesplitst in vier groepen die aan de hand van stellingen de discussie aangingen. Gedachten, invallen en conclusies konden met kleurige stiften direct op de tafel geschreven worden. Het gesprek ging daarbij veel over het proces: de manier waarop het gesprek in de boardroom gevoerd wordt en of  de mogelijkheid om de juiste vragen te stellen er ook is. En welke strategieën je kunt toepassen om alert te blijven op het proces, bijvoorbeeld door bij elke bijeenkomst de vraag te stellen: met welk gevoel gaan we nu naar huis? Of: wat heeft de klant van onze organisatie aan deze avond gehad?

Ook de noodzaak voor een gedragscode werd uitgebreid besproken, met voor- en tegenstanders. Door met een gedragscode te werken, maak je gewenst gedrag in elk geval bespreekbaar en controleerbaar, maar heeft ook het risico in zich dat er weer een aantal vakjes kunnen worden afgevinkt aan het eind van de vergadering. Een alternatief voor de gedragscode zou een procescode kunnen zijn, of het formuleren van een aantal grondbeginselen: ‘dit is zoals wij het willen doen’. Een praktisch voorbeeld: we zien de financiën niet als een doel op zich, maar als een middel om het doel continuïteit van de organisatie te waarborgen.

Er is veel gesproken over intuïtie in relatie tot het proces in de boardroom. Maar ook over intuïtie als een heel persoonlijke eigenschap: iets wat iedereen in meer of mindere mate meeneemt naar elke bijeenkomst. Wie durft die lastige vraag te stellen, en daarna ook te blijven doorvragen? En lukt dat ook op alle niveaus, balancerend tussen ratio en intuïtie: dansend tussen de paradoxen?

Het gesprek ging nog even door bij de gezellige nazit met soep en een broodje. Onze dank gaat uit naar het Groene Hart Ziekenhuis voor de hartelijke ontvangst!

Eind november, begin december is er alweer een nieuw PIT-café, dit keer in Amsterdam. Ben jij ook geïnspireerd tot PITtig toezicht en ben je bezig met mensen in beweging te krijgen, houd dan de website in de gaten voor meer details.

Karin Doms deed nog een oproep aan alle PIT partners: wie kent er een Raad van Toezicht (die van jezelf, bijvoorbeeld!) die bereid is om in de praktijk het ‘lastige gesprek’ te gaan toepassen, met inzet van de ‘cirkel van waarneming’. Met behulp van PIT gaan we dan aan de slag, en voor je het weet ben je zelf het goede voorbeeld.