Facebooktwitterlinkedin

Gebruik je gezond verstand en durf het er niet mee eens te zijn

In de reeks PIT-gevers maken we kennis met toezichthouders die in onze ogen PIT en energie hebben én geven aan anderen.
Het ‘stokje’ geeft de interviewer door aan een volgende PIT-gever zodat er een estafette ontstaat met inspirerende positieve voorbeelden. Dit is alweer het elfde estafette-interview.
Heb jij ook iemand die jouw PIT-gever is? Laat het ons weten en misschien zetten we hem/haar al snel in de schijnwerpers!

Tijdens mijn studie op de Erasmus Universiteit Rotterdam zat ik in de collegebanken met voornamelijk mannen, en luisterde ik als studente economie naar economen, hoogleraren en professoren, naar mannen en een enkele vrouw. Op zoek naar een eerste baan werd me vaak, vooral door mannen, gevraagd naar mijn trouwplannen en kinderwens. Het is 1985. Ik wilde vooral onafhankelijk zijn en aan het werk. Dat gezin kwam later wel.
Ik was achtereenvolgens werkzaam als assistent-controller in de verpakkingsindustrie en procestechniek, met alweer mannen, en ik volgde topvrouwen van die tijd zoals Neelie Smit-Kroes en Hilary Clinton. En weet ik nog goed dat Medy van der Laan benoemd werd als staatssecretaris Cultuur en Media. Wat een voorbeeld, zo jong en zo bevlogen, op haar plek tussen al die mannen.
Medy van der LaanVoor PIT mag ik een estafette-interview doen met een inspirator van het Nieuwe Toezicht. Als kersverse toezichthouder de in culturele sector zit ik tegenover doorgewinterde politica, voorzitter, rasbestuurder en toezichthouder Medy van der Laan.

Zij is professioneel bestuurder, gespecialiseerd in onafhankelijke voorzitterschappen en toezichthouder bij o.a. de Consumentenbond en Medisch Spectrum Twente.

Vraaggesprek met Medy van der Laan, door Mirjam Knoll

Mijn eerste vraag aan haar is natuurlijk: Wat moet een beginnend en onervaren toezichthouder nu in huis hebben? Waar moet ik op letten? Hoe te beginnen?
Medy steekt van wal, enthousiast en kort maar krachtig is haar resolute antwoord: “Centen en referenties, ik herhaal cen-ten en referenties!
Let op de centen, zorg voor een goede kennis van financiële zaken en vraag door. Zorg voor een open sfeer. Je hoeft geen vrienden te worden, maar gewoon goed doorvragen en erachter komen of je goed of niet goed genoeg geïnformeerd wordt. Een introductiegesprek met het bestuur, over actuele dilemma’s, dynamiek en disrupties is een absolute must, evenals een goede kennismaking met je mederaadsleden. Gebruik je gezonde verstand, wees kritisch, durf te vragen en luister goed, ook naar wat je niet verteld wordt. Want als je niet alles weet wat je moet weten, wordt toezichthouden lastig.”

De Raad is werkgever en bij de werving van nieuwe directieleden is het ook weer een kwestie van doorvragen, in dit geval naar referenties. “Zorg dat je de details van het arbeidsverleden kent. Gebruik je netwerk, bel met voormalige en huidige werkgevers, (ex-)collega’s, vraag naar carrièreverloop, standpunten, conflicten, oplossingen, bijbanen, nevenactiviteiten, vrijetijdsbesteding. Wees goed geïnformeerd, zodat je een zo compleet mogelijk beeld kunt vormen van de kandidaat.”

En wanneer Medy vertelt over haar carrière, ervaringen en commissies, is ze ook benieuwd naar mijn carrière als toezichthouder.
Medy is nooit echt klein begonnen, maar heeft wel ervaring met kleinere raden en besturen. Met de bijbehorende mate van professionaliteit. Zelf was ze er al snel uitgegroeid, maar als je je gecommitteerd hebt, dan ga je door, zit je je termijn uit, word je kritischer en selecteer je vervolgens op meer professionaliteit en uitdaging. “Je moet ergens beginnen,” zegt ze, “maar alle toezichthouden komt neer op het gebruik van gezond verstand, kennis van financiën en transparantie.”

Gebruik je gezond verstand en durf het er niet mee eens te zijn
Ik vraag haar of ze wel eens alleen stond in de boardroom en ze geeft het volgende voorbeeld: De organisatie heeft een reclamebureau ingehuurd voor een campagne-ontwerp. De meningen over de uitgewerkte ontwerpen zijn verdeeld. Als enige met bezwaren stemt ze tegen, maar de meerderheid was voor het ontwerp en gaat na overleg akkoord. Haar reactie: “I rest my case” en die case duurde niet zo lang, want na een paneltest bleek het inderdaad een ongelukkige keuze. Met een aanzienlijk geslonken budget werd er een nieuwe ontwerpronde gestart.

Bij het ontstaan van een serieus dilemma, omdat je als enige niet kan instemmen, is haar advies: je meldt het, je laat het vastleggen en als er niets mee gedaan wordt, dan zit er maar één ding op! Je neemt afscheid. Je stapt op. Want anders richt je te veel schade aan. Schade die onvermijdelijk ontstaat bij de organisatie, maar ook bij jezelf als klokkenluider, want dat wil je niet echt zijn. Nog een advies: omdat je met zo veel partijen te maken hebt als toezichthouder, moet je voorzichtig zijn met wat je naar buiten brengt, ook richting de pers, de media. Want dan maak je nog meer kapot.
“Het feit is: je bent toezichthouder, geen bestuurder. Onder de gegeven omstandigheden is er een weg ingeslagen, waar je het niet mee eens bent, of je zou het misschien zelf anders doen, maar daar gaat het niet om. Onder die omstandigheden kon de bestuurder het wellicht anders doen, maar koos hij of zij een andere legitieme weg. En dat is nu net de uitdaging. Of soms de frustratie. Ik hoor wel van bestuurders die RvT/RvC lid zijn en het beter (denken te) weten dan de bestuurder. En het toezichtvak de rug toekeren. Maar besturen is risico nemen, en zonder risico’s te nemen kun je trouwens ook failliet gaan. Toezichthouden is het risico bewaken.”

Topvrouwen.nl, een verplicht vrouwenquotum, meer vrouwen in de Boardroom. Vrouwen, je kunt er anno 2016 niet omheen, zou je bijna zeggen, maar hoe werkt dat nu in de praktijk. Terwijl volgens sommigen vrouwen positief gediscrimineerd mogen worden, is er ook een tegengeluid te horen, juist van vrouwen die hopen toch vooral op hun expertise aangenomen te worden. Medy zegt hierover: ”Ik werk graag met mannen, altijd al gedaan en nog steeds. Ik ontmoet weinig vrouwen en word bijna altijd gevraagd voor functies door mannen, nooit door vrouwen. Het is me wel eens ter ore gekomen dat zittende vrouwen de vrouwelijke kandidaat als een potentiële bedreiging zagen en dat ze daarom is afgewezen. Maar dat is slechts een gissing, want dat wordt uiteraard niet uitgesproken. Deze vrouwelijke variant van het ‘old boys network’ kan ook de gelederen gesloten houden. Vrouwen in de top, ze zijn er wel, maar het zijn er maar weinig die daar willen zijn. Het is zoals het is.”

Tot slot: Medy is een vergadertijger en kan heel snel schakelen, blijft rustig, vraagt door, is fit, energiek, relativerend en heeft humor. Ze vraagt zich in al haar functies steeds af waarom wil je dat doen, voor wie wil je dat doen, hoe ga je dat oplossen en is dat overeenkomstig de doelstelling en binnen het budget. “Dat is steeds je uitgangspunt.”

Medy is al vanaf haar 22e actief in de politiek, kent de klappen van de zweep, het besturen, het omgaan met maatschappelijke problematiek en gemeenschapsgelden. Ik vertel haar wat ik de afgelopen tijd heb gelezen, gevolgd, bijgewoond, gekocht, gevraagd, en geretweet, geliked, noem maar op. Zelf heeft ze alles in de praktijk geleerd. Ze kent de opleidingen, de cursussen, de bijeenkomsten, de dilemma’s ..… en sinds vandaag is ze ook bekend met PIT!

Mirjam Knoll is managing director en export manager bij Dragon Marine BV en PIT partner en toezichthouder.
Na afgeronde studies bedrijfseconomie op de HES en EUR werkte Mirjam in loondienst in de verpakkingsindustrie en meet- en regeltoepassingen, als interim-manager bij een congresbureau en gaf communicatie-advies bij de EU en gemeenten. Uiteindelijk startte ze een eigen onderneming in de zeil- en watersport.

Facebooktwitterlinkedin